“Gelukkig”, antwoordde de ober, toen wij op zijn vraag of alles naar wens was, aangaven dat we het erg lekker hadden gevonden. Er kwamen meteen allerlei vragen in mij op: “had hij dan verwacht dat we het niet lekker zouden vinden?”, “is de vaste kok ziek en staat nu de afwashulp te koken?”, “is er recentelijk iemand ziek geworden van het eten?” etc. Toen hij doorliep naar de andere tafels merkte ik dat hij bij iedereen hetzelfde woord gebruikte: “gelukkig”. In mijn ogen geen handig woord in deze context. Al viel het waarschijnlijk de meeste mensen niet echt op. Het kan natuurlijk zo zijn dat de man meer gefocust is op wat er mis kan gaan, dan op wat positief is of het is gewoon een onbewust stopwoord. Ik heb even overwogen om één van bovenstaande vragen aan hem te stellen, maar ik heb mij ingehouden. Overigens was het eten goed en hebben we een prima avond gehad.
Taal doet ertoe. Met taal delen we niet alleen informatie, maar maken we ook verbinding met anderen en geven we onze innerlijke toestand aan. Als je goed waarneemt wat en hoe mensen iets zeggen, dan levert dat al heel veel onbewuste informatie op. Een oud-collega van mij, die vertelde dat ze een bedrijfje was gestart, triggerde bij mij de reactie waarom ze een verkleinwoordje gebruikte. Het geeft aan dat je onzeker bent over deze stap en er nog niet vol voor durft te gaan. En als datgene wat je zegt en non-verbaal laat zien niet met elkaar in overeenstemming is dan zegt dat ook iets. Zoals die medewerker die op mijn verhaal over de beoogde verandering heel enthousiast uitsprak dat hij er helemaal achterstond maar tegelijkertijd alleen maar ‘nee’ aan het schudden was.
Taal helpt ons om abstracte concepten te begrijpen, problemen op te lossen en gedachten te ordenen. Taal doet er dus toe, wat en hoe je iets zegt. In het traject waar ik nu trainingen geef aan zorgmedewerkers om op een meer gelijkwaardige manier met informele zorg samen te werken is dat ook een belangrijke factor. Als iemand binnen een verpleeghuis of kleinschalige woonvorm gaat wonen dan kun je dat een ‘opname’ noemen of een ‘verhuizing’. Je kunt het hebben over ‘kwaliteit van zorg’ of ‘kwaliteit van leven’. De woorden doen meteen iets in de beleving van mensen. Ik ben benieuwd: op welke wijze merk jij dat taal een rol speelt bij veranderingen?