Ik voel een koude rilling over mijn lijf lopen. Ik kijk voorzichtig achterom en zie op 1,5 meter afstand een gier van minimaal een meter groot zitten. Hij kijkt mij geïnteresseerd aan, zijn bek gaat even open en dicht, maar al gauw verschuift zijn aandacht naar beneden. Hij spreidt zijn enorme vleugels en vliegt naar het podium beneden. De enorme biefstuk van zijn trainer ziet er gelukkig appetijtelijker uit dan ik.
Deze ervaring tijdens de roofvogelshow in een Franse dierentuin zal mij waarschijnlijk altijd bij blijven. Ook al besefte ik met mijn hoofd wel dat deze gier niet echt op het punt stond om een hap uit mij te nemen, was het beeld toch verontrustend genoeg om mij bij te blijven. In dit soort situaties verdwijnt het logisch nadenken over dingen volledig uit je hoofd en nemen je dierlijke instincten het over.
Ik bevroor op dat moment. Mogelijk niet de meest effectieve reactie als hij echt een hapje had willen nemen. Maar als je jezelf ineens in een stressvolle situatie bevindt dan is de fight – flight – freeze respons heel begrijpelijk en soms ook wenselijk. Jarenlange evolutie heeft dit patroon niet echt veranderd.
Helaas komt deze respons ook naar boven in situaties die niet echt om zo’n reactie vragen. Iedere situatie waar mensen een controleverlies ervaren kan deze respons al oproepen. En bij een veranderproces is dat nou eenmaal veelvuldig het geval.
En als jij degene bent die is aangetrokken om deze verandering te realiseren, dan ben je zelf waarschijnlijk heel enthousiast en zie je allerlei mogelijkheden. Dan is het moeilijk te begrijpen dat er medewerkers zijn die:
- steeds maar in discussie gaan of onredelijk gedrag vertonen (fight),
- blijven uitstellen of de realiteit niet onder ogen wil zien (flight),
- of juist helemaal niet reageren, het niet begrijpen (freeze).
Onzekerheid over de situatie en het willen vasthouden aan bekende patronen en routines zorgen ervoor dat mensen weerstand bieden aan de verandering. Duidelijke en tijdige communicatie over het veranderproces en wat dat concreet kan betekenen voor medewerkers kan al veel van deze reacties voorkomen.
Maar: actief medewerkers mee laten bepalen wat er gaat veranderen, is veruit de beste manier voor het voorkomen van de fight – flight – freeze respons. Zodra medewerkers zelf controle kunnen uitoefenen op wat er gebeurt verdwijnt de weerstand. Zelfs als dat betekent dat mensen een andere baan moeten gaan zoeken. En dat vraagt tijd en aandacht én het loslaten van controle bij het management, maar op de lange termijn levert het wel een duurzame verandering op.
Met de training Vergroot je veranderkracht leren we deelnemers om hun invloed op het veranderproces te vergroten ongeacht in welke rol je werkt.